Ο Tρισέ, ο Γκράμσι και η φιλελεύθερη οικονομία

Πηγή: Αυγή

ΤΟΥ ΕΥΚΛΕΙΔΗ ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ

Ολόκληρη η ευρωπαϊκή αριστερά χρωστά μεγάλη ευγνωμοσύνη στον Ζαν Κλοντ Τρισέ. Πολλοί θεώρησαν την απόφαση ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει να δέχεται τα ομόλογα των ελληνικών τραπεζών πιο σημαντική από την άλλη απόφαση των πολιτικών της Ευρώπης για στήριξη των αδύναμων οικονομιών αν χρειαστεί. Και νομίζω ότι έχουν δίκαιο. Η απόφαση της ΕΚΤ λογικά θα αμβλύνει κάπως τα προβλήματα των ελληνικών τραπεζών αλλά και της κυβέρνησης. Δεν αλλάζουν, βέβαια, οι βασικοί παράμετροι που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία, ούτε το γεγονός ότι η μόνη στρατηγική που έχει συναποφασιστεί από την κυβέρνηση και την Ε.Ε. βασίζεται σε μια μακρά περίοδο ύφεσης και μείωσης μισθών για να ξαναποκτηθεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Αλλά μια μικρή ανακούφιση ίσως να υπάρξει.

Η ευγνωμοσύνη μας όμως δεν αφορά τόσο στο αποτέλεσμα όσο στη μέθοδο. Ο Tρισέ ανακοίνωσε στις 25 Μαρτίου ότι θα αγνοήσει σε έναν βαθμό τη βαθμολόγηση των οίκων αξιολόγησης για την αξιοπιστία των κρατικών ομολόγων. Είπε, δηλαδή, ότι θα αντιμετωπίσει τις χρηματαγορές πολιτικά. Κι αυτό έχει τεράστια σημασία. Στις σημειώσεις του από τη φυλακή στον Μεσοπόλεμο, ο Γκράμσι ανέδειξε ότι η οικονομία της αγοράς δεν αποτελεί ένα φυσικό φαινόμενο, όπως υπονοούν οι αρχές της φιλελεύθερης πολιτικής οικονομίας. Όπως και όλα τα ρυθμιστικά πλαίσια που μπορεί να φανταστεί κανείς, ο ρυθμιστικός ρόλος των αγορών συγκροτείται και διατηρείται από συγκεκριμένες πολιτικές δυνάμεις με συγκεκριμένες παρεμβάσεις. Ότι στην Ε.Ε. οι χρηματαγορές θα παίζουν τόσο σημαντικό ρόλο στην αξιολόγηση επιχειρήσεων και οικονομιών έχει συναποφασιστεί τις τελευταίες τρεις δεκαετίες από τις κυρίαρχες δυνάμεις της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς. Αυτό αποδεικνύεται από την άρση των περιορισμών στις κινήσεις κεφαλαίου, την προώθηση του αγγλοσαξονικού χρηματοπιστωτικού μοντέλου που βασίζεται λιγότερο στον έλεγχο των τραπεζών και περισσότερο στις αγορές, και από πολλές άλλες μεγάλες και μικρές αποφάσεις.

Ο Tρισέ απέδειξε ότι όσο χρήσιμες για ιδεολογικούς σκοπούς κι αν είναι οι νεοφιλελεύθερες μυθοπλασίες περί φυσικότητας των αγορών, το συμφέρον των τάξεων που αντιπροσωπεύει συχνά θα διατάσει παρεμβάσεις που θα αναιρούν στην πράξη τις αρχές της φιλελεύθερης πολιτικής οικονομίας. Μπορεί ο Πρετεντέρης να συνεχίζει κάθε βράδυ να μας «εκπαιδεύει» στο ότι δεν έχει σημασία τι λέει ο ένας ή ο άλλος πολιτικός αλλά τι λένε οι αγορές, όμως τώρα έχει αποδειχθεί το αντίθετο από την πιο επίσημη πηγή που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Σε σχέση με τις χρηματαγορές, η πολιτική μετράει.

Περισσότερα 

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είναι ένας από τους ομιλητές στην συζήτηση με θέμα την οικονομική κρίση που διοργανώνει ο "Ελεύθερος Κοινωνικός"  χώρος στον Βοτανικό κήπο στις 20 Απριλίου 8:30 μμ